Türkiye’de ücretli çalışan yaklaşık 15 milyon kişi var. Salaryexplorer.com tarafından yayınlanan ve ücretlilerin brüt aylık gelirlerini gösteren çalışma ilginç veriler içeriyor. Bu çalışmaya göre en düşük aylık brüt maaş 23.800 TL iken en yüksek brüt maaş 419.000 TL. Medyan yani örneklemin ortasındaki rakam ise 83.700 TL. Görebileceğiniz gibi ücretli çalışanların yarısı en yüksek gelirin %20’sinin altında maaş alıyor. Diğer yandan bu rakamlar ücretli çalışanların %50’sinin brüt 83.700 TL’den fazla kazandığını gösteriyor. Ücretli çalışanların %5’i aylık 182.000 TL ve fazlasını kazanıyor; bunlar 750.000 kişi kadar. Ücretli çalışanların %10’u ise 142.000 -182.000 TL arasında kazanıyor; bunlar 1.500.000 kişi. %65 ise 55.400 – 142.000 TL arasında kazanıyor; 9.750.000 kişi ile en kalabalık grup bu. Son olarak %20’lik grup ise aylık 55.400 TL’den daha az kazanıyor.
Türkiye’de 100 m2 ortalama konut fiyatı 3.500.000 TL civarında. çalışan bir kişinin 1.000.000 TL 120 ay vadeli konut kredisi kullanması gerekirse bunun aylık ödemesi 31.000 TL civarında, yani yıllık 372.000 TL kredi geri ödemesi yapabilmesi gerekir. Karı-koca aynı seviyede gelirleri varsa her birisinin ayda 186.000 TL kredi ödemesi yapması demektir bu… Çalışanların ücret dağılımına baktığımızda yalnızca çalışanların %5’ini oluşturan 750.000 kişinin bu güce sahip olduğu gözüküyor, o da dikkat edin karı-koca aynı seviyede gelirleri varsa… Ayrıca 360.000 TL’lik toplam aylık gelirlerinin 7 katı seviyesinde nakit birikmişleri de olması gerekiyor. Bu rakamlar aslında en azından %5’lik dilimdeki çalışanlar için bir özkaynak sorunu olmayacağını gösteriyor. Müteahhitlerin yaptığı tipik 24 ay taksitli bir ödeme planıyla neredeyse banka kredi ödemesi aylık taksitine eşit tutarlı bir ödemeyle evlerini kredi kullanmadan satın alabilirler. Aylık %3’ü aşan bir kredi faiziyle konutu satın almak hiç akıllıca gözükmüyor. Yakın zamanda bu yüksek enflasyonda kredi faizlerinde bir düşüş beklemediğimize göre konut kredi kullanımında bir iyileşme beklemek mümkün değil. Diğer yandan en azından en yüksek maaşı alan 750.000 kişi için kendi özkaynak ve ödeme güçleriyle konut sahibi olmak hala mümkün gözüküyor. Bu grup yaklaşık 10 aylık aile veya 20 aylık kişisel geliriyle hala bir konut alabiliyor ki bu gayet iyi bir rakam. Bu gruba diğer %10’luk gruptaki 1.500.000 kişiyi de ekleyebiliriz zira karı-koca çalıştıkları varsayımıyla onlar da 13 aylık aile gelirleriyle veya 26 aylık kişisel gelirleriyle bir konut satın alabiliyorlar. Bu iki grup halen piyasadaki ödeme planlarını karşılayabiliyor. Demek ki toplamda 2.250.000 kişilik bir konut alım potansiyeli var ücretli kesimde. Geriye kalan %85’lik kesim için konut edinmek bu şartlarla pek mümkün görülmüyor. Ücretli çalışanların yalnızca %15’ini konut alabilme potansiyeli taşıması (o da karı-koca çalışıyorlarsa…) sektör için büyük bir sıkıntı göstergesi…
İlerleyen dönemde enflasyonla mücadelede bir başarı sağlanabilirse kredi faizlerinde düşüş meydana gelebilir. Gerçi bu takdirde faizdeki her %1’lik gerileme için konut fiyatlarında %2,1 seviyesinde bir artış oluşuyor ancak gelirlere bakıldığında sorun daha çok konutun toplam fiyatında değil çalışanların aylık ödeme gücünde gibi gözüküyor, bu nedenle faizler düşerse eldeki %15’lik kitleye yeni eklenenler olacaktır.